Bảo Mật Thông Tin & Sự Riêng Tư Khi Sử Dụng Smart TV

Ngày nay, chiếc TV trong phòng khách đã trải qua một cuộc cách mạng. Nó không còn đơn thuần là một thiết bị hiển thị các kênh truyền hình, mà đã trở thành một “TV thông minh” (Smart TV) – một trung tâm giải trí đa phương tiện, kết nối trực tiếp với Internet. Với khả năng truy cập các ứng dụng streaming như Netflix, YouTube, điều khiển bằng giọng nói và thậm chí là thực hiện cuộc gọi video, Smart TV mang lại sự tiện lợi không thể phủ nhận. Tuy nhiên, chính những tính năng “thông minh” này lại biến nó thành một thanh gươm hai lưỡi. Đằng sau sự tiện ích là những rủi ro tiềm ẩn về an ninh và quyền riêng tư mà người dùng thường không nhận thức được.

Về bản chất, một chiếc Smart TV là một máy tính hoàn chỉnh, chạy hệ điều hành, có bộ xử lý, bộ nhớ, và quan trọng nhất là luôn kết nối với Internet. Nó được trang bị camera và micro, đặt ở vị trí trung tâm và riêng tư nhất trong ngôi nhà: phòng khách hoặc phòng ngủ. Điều này biến nó thành một mục tiêu hấp dẫn cho nhiều đối tượng khác nhau. Quy mô của vấn đề này không hề nhỏ. Các nghiên cứu an ninh mạng cho thấy chỉ trong nửa đầu năm 2021, đã có hơn 1,5 tỷ cuộc tấn công mạng nhắm vào các thiết bị thông minh (IoT) trên toàn thế giới. Khi số lượng TV thông minh ngày càng tăng, bề mặt tấn công cho các tin tặc cũng mở rộng tương ứng, đặt ra những thách thức nghiêm trọng về an toàn thông tin cho hàng triệu hộ gia đình.

Bài viết này sẽ thực hiện một phân tích chuyên sâu, dựa trên các nguồn tin quốc tế uy tín từ các công ty an ninh mạng, các tổ chức bảo vệ quyền riêng tư và các cảnh báo từ cơ quan chính phủ. Mục tiêu của báo cáo là giải mã các rủi ro phức tạp liên quan đến Smart TV, từ việc bị theo dõi bởi chính nhà sản xuất đến nguy cơ bị tin tặc xâm nhập. Quan trọng hơn, báo cáo sẽ cung cấp một bộ hướng dẫn toàn diện, dễ hiểu và có tính ứng dụng cao, giúp người dùng có thể tự bảo vệ mình, giành lại quyền kiểm soát đối với công nghệ và biến phòng khách của mình trở thành một không gian thực sự an toàn và riêng tư.

Phần 1: Các Mối Đe Dọa Vô Hình – Những Rủi Ro Bảo Mật Phổ Biến Của Smart TV

Để hiểu cách bảo vệ Smart TV, trước hết cần nhận diện các bề mặt tấn công chính của nó. Mỗi thành phần mang lại sự tiện lợi đều có thể bị biến thành một công cụ chống lại chính người dùng.

1.1 Con Mắt Thấy Hết và Đôi Tai Nghe Thấu: Khai Thác Camera và Micro

Mối đe dọa đáng lo ngại nhất đối với quyền riêng tư đến từ chính những cảm biến mà các nhà sản xuất trang bị cho TV để mang lại các tính năng “thông minh”. Camera và micro tích hợp, được thiết kế cho các chức năng như gọi video, điều khiển bằng cử chỉ hay ra lệnh bằng giọng nói, có thể trở thành công cụ giám sát mạnh mẽ khi bị xâm nhập. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã nhiều lần đưa ra cảnh báo rằng tin tặc có thể chiếm quyền điều khiển các tính năng này để theo dõi và rình rập người dùng ngay trong chính ngôi nhà của họ.

Kẻ tấn công có thể giành quyền kiểm soát TV thông qua việc cài đặt phần mềm độc hại hoặc khai thác các lỗ hổng trong hệ điều hành. Một khi đã bị xâm nhập, chúng có thể kích hoạt camera và micro từ xa mà không để lại bất kỳ dấu hiệu vật lý nào cho người dùng nhận biết, chẳng hạn như đèn báo sáng. Một ví dụ điển hình và đáng báo động là công cụ “Weeping Angel” (Thiên thần Than khóc), được tiết lộ trong bộ tài liệu Vault 7 của WikiLeaks. Đây là một phần mềm độc hại do Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) phát triển, có khả năng đặt TV Samsung vào chế độ “Fake-Off” (Tắt giả). Ở chế độ này, màn hình TV tắt, đèn báo không sáng, tạo cảm giác như thiết bị đã được ngắt điện hoàn toàn. Tuy nhiên, trên thực tế, TV vẫn hoạt động ở chế độ năng lượng thấp, micro vẫn bật để ghi lại mọi cuộc trò chuyện trong phòng và gửi dữ liệu về một máy chủ bí mật.

Nguy cơ không chỉ dừng lại ở việc nghe lén các cuộc trò chuyện. Các nghiên cứu đã chứng minh những kỹ thuật tấn công tinh vi hơn. Một ví dụ là “CovertBand”, một phần mềm có thể sử dụng hệ thống âm thanh và micro của thiết bị để hoạt động như một hệ thống sonar. Bằng cách phát ra các tín hiệu âm thanh “chirp” gần như không thể nghe thấy và phân tích cách chúng dội lại từ các vật thể trong phòng, phần mềm này có thể theo dõi chuyển động và xác định số lượng người có mặt trong phạm vi khoảng 6 mét.

Những ví dụ này cho thấy một mối quan hệ cộng sinh nguy hiểm: chính những tính năng được quảng cáo là tiên tiến và tiện lợi lại là những vectơ tấn công trực tiếp và mạnh mẽ nhất vào quyền riêng tư của người dùng. Các nhà sản xuất tích hợp camera và micro để cung cấp các tính năng hấp dẫn như nhận dạng khuôn mặt hay trợ lý ảo. Để hoạt động, các cảm biến này phải được tích hợp sâu vào hệ điều hành và thường yêu cầu trạng thái “luôn lắng nghe”. Điều này tạo ra một tiềm năng giám sát vĩnh viễn ở cấp độ phần cứng. Khi một kẻ tấn công hoặc một tổ chức nào đó xâm nhập được vào phần mềm (bộ não) của TV, chúng sẽ có toàn quyền kiểm soát các giác quan (camera và micro) của nó. Do đó, một chiếc TV càng có nhiều tính năng giống con người, nó càng có khả năng bị lợi dụng để theo dõi chính những con người sở hữu nó. Tính năng quảng cáo đã trở thành con đường tấn công.

1.2 Cửa Sau Luôn Mở: Lỗ Hổng Mạng và Phần Mềm Cơ Sở (Firmware)

Một chiếc Smart TV không tồn tại độc lập; nó là một thiết bị trong mạng gia đình của bạn. Một cuộc tấn công thành công vào TV có thể là cửa ngõ để kẻ xấu xâm nhập vào toàn bộ mạng nội bộ và ngược lại, một mạng yếu kém sẽ khiến TV dễ bị tấn công hơn. Bộ định tuyến (router) là cổng vào duy nhất của Internet vào nhà bạn, do đó, bảo mật router là yếu tố tối quan trọng. Các điểm yếu mạng phổ biến nhưng cực kỳ nguy hiểm bao gồm:

• Wi-Fi không an toàn: Sử dụng mật khẩu yếu hoặc mật khẩu mặc định của nhà sản xuất, dùng các giao thức mã hóa lỗi thời (như WEP thay vì WPA2 hoặc WPA3), và phát sóng tên mạng (SSID) có chứa thông tin nhận dạng cá nhân đều khiến toàn bộ mạng gia đình trở thành mục tiêu dễ dàng.
• Cấu hình router sai lầm: Các tính năng như UPnP (Universal Plug and Play), được thiết kế để các thiết bị dễ dàng tìm thấy và kết nối với nhau, nổi tiếng là không an toàn. Tin tặc có thể khai thác UPnP để phát hiện các thiết bị trong mạng của bạn từ bên ngoài. Việc để tính năng quản trị router từ xa được bật cũng là một lỗ hổng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, gót chân Achilles của nhiều thiết bị thông minh chính là firmware lỗi thời. Smart TV, giống như mọi máy tính khác, chạy trên một phần mềm cơ sở (firmware) có thể chứa các lỗ hổng bảo mật. Các nhà sản xuất có thể chậm trễ trong việc phát hành các bản vá lỗi, hoặc tệ hơn, họ có thể ngừng hỗ trợ hoàn toàn cho các mẫu TV cũ. Điều này để lại các thiết bị với những lỗ hổng đã được biết đến rộng rãi và không thể sửa chữa, biến chúng thành một mối nguy hiểm vĩnh viễn trong mạng gia đình.

Một hậu quả nghiêm trọng của việc này là các TV bị xâm nhập có thể bị biến thành một phần của “botnet” (mạng máy tính ma) như Mirai. Đây là những mạng lưới khổng lồ gồm hàng trăm ngàn thiết bị loT bị hack, được sử dụng để thực hiện các cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS) quy mô lớn, làm tê liệt các trang web và dịch vụ trực tuyến bằng cách sử dụng băng thông và tài nguyên của chính người dùng mà họ không hề hay biết. Một ví dụ khác là bot “Linux/Flasher.A”, đã thu thập thông tin đăng nhập từ TV thông minh bằng cách khai thác các router được bảo mật kém.

Điều này cho thấy một thực tế đáng lo ngại về bản chất “dễ hỏng” của an ninh trên các thiết bị thông minh. Không giống như một chiếc TV “ngu” truyền thống có thể hoạt động ổn định trong nhiều thập kỷ, sự an toàn của một chiếc Smart TV có hạn sử dụng. Giá trị và độ an toàn của nó bị xói mòn theo thời gian khi sự hỗ trợ từ nhà sản xuất giảm dần, tạo ra một lỗ hổng dài hạn và không thể vá lỗi trong mạng gia đình của người dùng. Một chiếc TV được bán ra thị trường với một bộ phần mềm cụ thể. Trong khi đó, thế giới an ninh mạng luôn biến động với các lỗ hổng mới được phát hiện liên tục. Các nhà sản xuất, với động lực tài chính là bán TV mới chứ không phải hỗ trợ vô thời hạn cho các mẫu cũ, sẽ ngừng phát hành các bản vá bảo mật sau vài năm. Tại thời điểm đó, chiếc TV, dù vẫn hiển thị hình ảnh hoàn hảo, lại trở thành một quả bom nổ chậm trên mạng. Do đó, chức năng “thông minh” phụ thuộc vào phần mềm có một ngày hết hạn mà phần cứng không có. Điều này tạo ra một chi phí ẩn và một rủi ro dài hạn cho người tiêu dùng, những người có thể sở hữu thiết bị trong hơn 10 năm, rất lâu sau khi hỗ trợ bảo mật đã kết thúc.

1.3 Con Ngựa Thành Troy: Ứng Dụng Độc Hại và Lỗ Hổng Hệ Điều Hành

Cần phải nhấn mạnh rằng hệ điều hành của Smart TV (như Android TV, Tizen của Samsung, hay webOS của LG) cũng dễ bị tấn công bởi các mối đe dọa tương tự như máy tính và điện thoại thông minh, bao gồm cả phần mềm độc hại (malware).

Tin tặc có thể ngụy trang malware dưới dạng các ứng dụng trông có vẻ hợp pháp, chẳng hạn như ứng dụng bảo vệ màn hình, tiện ích hệ thống, hoặc trò chơi, và phát hành chúng trên các cửa hàng ứng dụng chính thức. Người dùng, khi cài đặt các ứng dụng này, đã vô tình trao cho tin tặc quyền truy cập vào thiết bị của mình. Rủi ro còn lớn hơn với các ứng dụng được “sideload”, tức là cài đặt từ các nguồn không chính thức bên ngoài cửa hàng ứng dụng. Các ứng dụng này không được kiểm duyệt và rất dễ chứa mã độc được thiết kế để đánh cắp dữ liệu hoặc chiếm quyền điều khiển TV.

Đặc biệt, hệ điều hành Android TV, do tính chất mở của nó, thường xuyên trở thành mục tiêu. Tổ chức Electronic Frontier Foundation (EFF) đã đưa ra cảnh báo về các thiết bị Android TV box giá rẻ được bán trên các trang thương mại điện tử lớn như Amazon, vốn được cài đặt sẵn các phần mềm độc hại tinh vi ngay từ nhà máy (một dạng tấn công chuỗi cung ứng). Ngay khi được cắm điện và kết nối mạng, các thiết bị này lập tức biến thành một phần của các botnet lừa đảo nhấp chuột quảng cáo (click-fraud) hoặc mạng proxy phục vụ cho các hoạt động tội phạm.

Ngay cả các ứng dụng hợp pháp cũng có thể gây ra rủi ro. Người dùng thường có thói quen cấp quyền truy cập một cách bừa bãi mà không xem xét kỹ lưỡng. Ví dụ, một ứng dụng thời tiết yêu cầu quyền truy cập micro là một dấu hiệu đáng ngờ. Việc cấp các quyền không cần thiết sẽ tạo ra một con đường khác cho việc thu thập dữ liệu trái phép.

Hệ sinh thái ứng dụng phong phú chính là thứ làm cho một chiếc TV trở nên “thông minh”, nhưng nó cũng là lỗ hổng phần mềm lớn nhất. Chính sự cởi mở và khả năng mở rộng mang lại sự lựa chọn và chức năng cho người dùng lại tạo ra một mảnh đất màu mỡ cho các tác nhân độc hại phân phối phần mềm độc hại và khai thác lòng tin của người dùng. Để cạnh tranh, các nhà sản xuất áp dụng các hệ điều hành có kho ứng dụng lớn để cung cấp cho người dùng nhiều lựa chọn. Điều này tạo ra một nền tảng mở cho các nhà phát triển bên thứ ba. Mặc dù các cửa hàng ứng dụng có quy trình đánh giá, chúng không thể đảm bảo an toàn tuyệt đối, và các ứng dụng độc hại vẫn có thể lọt qua. Hơn nữa, các nền tảng như Android cho phép người dùng cài đặt ứng dụng từ bất kỳ nguồn nào, hoàn toàn bỏ qua các lớp kiểm tra an ninh của cửa hàng ứng dụng. Tin tặc lợi dụng điều này để tạo ra các ứng dụng Trojan, giả dạng các chức năng hữu ích nhưng ẩn chứa mã độc bên trong. Do đó, tính năng mang lại nhiều giá trị nhất cho người dùng (hệ sinh thái ứng dụng) đồng thời lại là rủi ro phần mềm lớn nhất, biến chiếc TV thành một con ngựa thành Troy tiềm tàng.

Phần 2: Từ Lý Thuyết Đến Thực Tế – Các Sự Cố Được Ghi Nhận và Nghiên Cứu Đột Phá

Phần này sẽ chuyển từ việc giải thích các cuộc tấn công có thể xảy ra như thế nào sang việc chứng minh rằng chúng thực sự xảy ra, thông qua các trường hợp đã được ghi nhận và công bố rộng rãi.

2.1 Giám Sát Doanh Nghiệp: Khi Nhà Sản Xuất Là Gián Điệp

Đối với nhiều nhà sản xuất, mô hình kinh doanh không chỉ dừng lại ở việc bán phần cứng. Mục tiêu thực sự là kiếm tiền từ dữ liệu của người dùng sau khi sản phẩm đã được bán. Chiếc TV tự nó trở thành một thiết bị đầu cuối để thu thập dữ liệu.

• Nghiên cứu điển hình 1: Vụ dàn xếp của Vizio với FTC (2017)
  • Hành vi: Vizio đã bị phát hiện sử dụng công nghệ Nhận dạng Nội dung Tự động (Automatic Content Recognition – ACR) để theo dõi từng giây một mọi thứ hiển thị trên TV của người dùng, bao gồm cả nội dung từ đầu thu cáp, thiết bị streaming và đầu đĩa DVD. Toàn bộ dữ liệu này được thu thập mà không có sự đồng ý rõ ràng từ người dùng.
  • Dữ liệu bị thu thập: Vizio không chỉ thu thập dữ liệu xem mà còn ghép nối nó với địa chỉ IP của người dùng. Sau đó, họ bán dữ liệu này cho các công ty tổng hợp dữ liệu, những công ty này làm giàu thêm thông tin bằng các chi tiết nhân khẩu học như tuổi, giới tính, thu nhập và tình trạng hôn nhân.
  • Hậu quả: Vizio đã bị Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) và Tổng chưởng lý bang New Jersey phạt 2,2 triệu USD. Vấn đề cốt lõi là tính năng theo dõi xâm phạm này được bật theo mặc định, trong khi lẽ ra nó phải là một lựa chọn mà người dùng chủ động tham gia (opt-in). Vụ việc này đã tạo ra một tiền lệ quan trọng về quyền riêng tư của các thiết bị loT.
• Nghiên cứu điển hình 2: Cảnh báo về quyền riêng tư của Samsung (2015)
  • Nguồn cơn: Một câu trong chính sách bảo mật của Samsung đã gây ra một cơn bão truyền thông toàn cầu. Câu đó viết: “Xin lưu ý rằng nếu lời nói của bạn có chứa thông tin cá nhân hoặc nhạy cảm khác, thông tin đó sẽ nằm trong số dữ liệu được ghi lại và truyền cho một bên thứ ba”.
  • So sánh với “1984”: Cảnh báo này ngay lập tức bị so sánh với “màn hình vô tuyến” (telescreen) hai chiều trong tiểu thuyết viễn tưởng 1984 của George Orwell, làm dấy lên một cuộc tranh luận công khai về sự giám sát trong phòng khách.
  • Chi tiết kỹ thuật: Chính sách này đề cập đến tính năng nhận dạng giọng nói của TV, vốn gửi dữ liệu giọng nói đến một công ty bên thứ ba (sau này được xác định là Nuance) để xử lý. Ban đầu, Samsung còn bị phát hiện đã truyền một phần dữ liệu giọng nói này mà không mã hóa, một lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng.
  • Kết quả: Mặc dù Samsung đã làm rõ rằng micro chỉ hoạt động khi người dùng nhấn nút trên điều khiển, vụ việc đã làm tổn hại nghiêm trọng đến lòng tin của công chúng và dẫn đến việc Trung tâm Thông tin Quyền riêng tư Điện tử (EPIC) đệ đơn khiếu nại chính thức lên FTC.

Những trường hợp này cho thấy một chiến lược có chủ ý của các nhà sản xuất nhằm tích hợp các khả năng giám sát (như ACR) vào chức năng cốt lõi của sản phẩm. Điều này bình thường hóa ý tưởng về việc bị theo dõi liên tục trong nhà, tạo ra một môi trường giàu dữ liệu không chỉ mang lại lợi nhuận cho nhà sản xuất mà còn cực kỳ hấp dẫn đối với các tác nhân khác. Các nhà sản xuất phải đối mặt với biên lợi nhuận mỏng từ việc bán phần cứng, do đó họ tìm kiếm các nguồn doanh thu định kỳ. Họ xác định dữ liệu xem của người dùng là một tài sản có giá trị và có thể kiếm tiền. Họ phát triển và triển khai các công nghệ như ACR để thu thập dữ liệu này ở mức độ chi tiết. Việc thu thập dữ liệu này thường được bật theo mặc định và được mô tả bằng những thuật ngữ mơ hồ trong các chính sách bảo mật dài dòng mà ít người dùng nào đọc. Thực tiễn này thiết lập một tiền lệ: việc TV của bạn theo dõi những gì bạn xem là “bình thường”. Điều này làm xói mòn kỳ vọng về quyền riêng tư trong gia đình. Cơ sở hạ tầng giám sát do thương mại thúc đẩy này tạo ra một nền tảng được xây dựng sẵn có thể bị các cơ quan chính phủ khai thác hoặc bị tin tặc nhắm mục tiêu, những người không còn cần phải xây dựng công cụ giám sát từ đầu mà chỉ cần truy cập vào dữ liệu mà nó thu thập.

2.2 Gián Điệp Nhà Nước: “Thiên Thần Than Khóc” Trong Phòng

Nguồn gốc của thông tin này đến từ bộ tài liệu “Vault 7” do WikiLeaks công bố vào năm 2017, trong đó nêu chi tiết các khả năng chiến tranh mạng của CIA. Trong đó, “Weeping Angel” là một chương trình phần mềm độc hại cụ thể, được CIA phát triển với sự hợp tác của cơ quan tình báo MI5 của Anh, nhắm mục tiêu vào các dòng Smart TV của Samsung.

Cơ chế hoạt động khét tiếng nhất của nó là chế độ “Fake-Off”. Nó làm cho TV có vẻ như đã tắt (màn hình tối, không có đèn báo) trong khi thực tế, nó vẫn đang bật ở trạng thái năng lượng thấp, với micro đang hoạt động để ghi lại tất cả các cuộc trò chuyện trong phòng. Âm thanh được ghi lại sau đó được gửi qua Internet đến một máy chủ bí mật của CIA. Đây không phải là một rủi ro lý thuyết; nó là một công cụ gián điệp được ghi nhận, có thể hoạt động, được sử dụng bởi một trong những cơ quan tình báo hùng mạnh nhất thế giới. Nó đã chứng minh rằng những lo ngại được bày tỏ trong cuộc tranh cãi về quyền riêng tư của Samsung năm 2015 không chỉ có cơ sở mà còn đã được các tác nhân nhà nước hiện thực hóa.

Sự cố Weeping Angel cho thấy sự hội tụ chiến lược giữa công nghệ tiêu dùng và các hoạt động tình báo nhà nước. Các chính phủ không còn cần phải cài đặt các thiết bị nghe lén chuyên dụng khi họ có thể đơn giản là xâm nhập vào hàng triệu micro và camera mà người tiêu dùng tự nguyện lắp đặt trong nhà của họ. Các cơ quan tình báo có nhiệm vụ thu thập thông tin về các mục tiêu. Theo truyền thống, điều này đòi hỏi phải có quyền truy cập vật lý để đặt một thiết bị nghe lén, một hoạt động có rủi ro cao. Sự gia tăng của các thiết bị kết nối Internet có micro và camera (loT) mang đến một cơ hội mới, rủi ro thấp. “Thiết bị nghe lén” đã có sẵn trong phòng. Các cơ quan như Nhóm Phát triển Kỹ thuật của CIA (Engineering Development Group) chuyển trọng tâm sang phát triển phần mềm độc hại có thể xâm nhập từ xa vào các thiết bị tiêu dùng này. Họ tạo ra các công cụ như Weeping Angel, khai thác đặc biệt các tính năng của một mẫu Smart TV phổ biến. Kết quả là sự biến đổi của một sản phẩm tiêu dùng đại chúng thành một công cụ gián điệp do nhà nước tài trợ, làm mờ đi ranh giới giữa thiết bị điện tử cá nhân và tài sản tình báo.

2.3 Tin Tặc Mũ Trắng: Những Phát Hiện Từ DEF CON và Cộng Đồng Bảo Mật

Không phải tất cả tin tặc đều là tội phạm. Có một cộng đồng các nhà nghiên cứu bảo mật và tin tặc đạo đức (còn gọi là “tin tặc mũ trắng”), những người tìm kiếm các lỗ hổng bảo mật với mục đích báo cáo cho nhà sản xuất để họ có thể sửa chữa trước khi chúng bị kẻ xấu khai thác. Các hội nghị như DEF CON là nơi họ thường trình bày những phát hiện của mình.
Tại các sự kiện này, nhiều lỗ hổng nghiêm trọng của Smart TV đã được phơi bày:

• Tấn công bằng Drone: Tại DEF CON 2019, một nhà nghiên cứu đã trình diễn cách một chiếc drone bay bên ngoài tòa nhà có thể khai thác lỗ hổng của một chiếc Smart TV để chiếm quyền điều khiển, hiển thị các thông báo lừa đảo (phishing) để đánh cắp thông tin đăng nhập, hoặc ghi lại các lần nhấn nút trên điều khiển từ xa. Điều này cho thấy nguy cơ từ các cuộc tấn công từ xa nhưng ở cự ly gần.
• Hack các thiết bị Set-Top Box: Một bài trình bày tại DEF CON 22 với tên gọi “NinjaTV” đã nêu chi tiết các phương pháp để có được quyền truy cập gốc (root access) vào các thiết bị đầu thu WD TV, cho thấy sự thiếu an toàn cố hữu trong firmware của các thiết bị này.
• Khai thác qua cổng HDMI-CEC: Các nhà nghiên cứu tại DEF CON cũng đã chỉ ra cách giao thức HDMI-CEC (Consumer Electronics Control), vốn cho phép các thiết bị điều khiển lẫn nhau (ví dụ: đầu Blu-ray bật TV), có thể bị khai thác như một vectơ tấn công để chiếm quyền điều khiển TV.

Các tổ chức như Electronic Frontier Foundation (EFF) đóng một vai trò quan trọng trong việc vận động cho quyền của người tiêu dùng, chẳng hạn như quyền được cài đặt phần mềm thay thế, an toàn hơn trên thiết bị của chính họ—một thực tiễn thường bị cản trở bởi các luật như DMCA (Đạo luật Bản quyền Thiên niên kỷ Kỹ thuật số). Các nhà nghiên cứu bảo mật đã liên tục chứng minh các lỗ hổng, chẳng hạn như chiếm quyền điều khiển camera của TV Samsung, đôi khi ngay cả tại khu vực dành cho trẻ em của hội nghị DEF CON.

Công việc của cộng đồng mũ trắng cho thấy một “cuộc chạy đua vũ trang bất đối xứng”, nơi các nhà nghiên cứu độc lập và thậm chí cả những người có sở thích, thường với nguồn lực hạn chế, có thể khám phá và khai thác các lỗ hổng nghiêm trọng trong các sản phẩm của các tập đoàn trị giá hàng tỷ đô la. Điều này nhấn mạnh một sự thất bại có hệ thống của nhiều nhà sản xuất trong việc ưu tiên bảo mật trong quá trình phát triển. Các nhà sản xuất bị thúc đẩy bởi tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường và danh sách tính năng, thường coi bảo mật là một suy nghĩ sau cùng hoặc một trung tâm chi phí. Họ phát hành các sản phẩm với các giao thức không an toàn đã biết (như UPnP) hoặc các tính năng mới được triển khai kém. Các nhà nghiên cứu bảo mật độc lập, được thúc đẩy bởi sự tò mò, danh tiếng hoặc tiền thưởng từ các chương trình săn lỗi, xem xét kỹ lưỡng các sản phẩm này. Họ thường xuyên phát hiện ra các lỗ hổng đáng kể bằng cách sử dụng thông tin và công cụ có sẵn công khai. Điều này chứng tỏ rằng rào cản để tìm ra các lỗ hổng thường thấp, có nghĩa là tin tặc độc hại cũng có thể tìm thấy chúng. Việc các lỗ hổng này được phơi bày tại các hội nghị công khai như DEF CON cho thấy tình trạng bảo mật của nhiều thiết bị loT, bao gồm cả Smart TV, thường yếu kém do thiết kế, chứ không chỉ do các cuộc tấn công tinh vi cấp nhà nước.

Phần 3: Các Đối Tượng Tấn Công – Ai Muốn Dữ Liệu Của Bạn và Tại Sao?

Để xây dựng một chiến lược phòng thủ hiệu quả, điều quan trọng là phải hiểu rõ các đối tượng tấn công và động cơ riêng biệt của chúng.

3.1 Các Nhà Môi Giới Dữ Liệu và Nhà Quảng Cáo (Động cơ Lợi nhuận)

• Họ là ai: Nhóm này bao gồm chính các nhà sản xuất TV (Samsung, Vizio, LG, v.v.), các nhà cung cấp dịch vụ streaming (Netflix, Hulu), và các công ty tổng hợp dữ liệu bên thứ ba.
• Họ muốn gì: Dữ liệu chi tiết về thói quen xem của bạn, việc sử dụng ứng dụng, các truy vấn tìm kiếm và thậm chí cả hồ sơ nhân khẩu học.
• Tại sao họ muốn: Để xây dựng các hồ sơ người dùng chi tiết nhằm phục vụ cho quảng cáo được nhắm mục tiêu cao. Dữ liệu này là nhiên liệu cho một ngành công nghiệp quảng cáo trị giá hàng tỷ đô la. Họ có thể bán quảng cáo trên chính nền tảng TV hoặc sử dụng dữ liệu để nhắm mục tiêu bạn trên các thiết bị khác như điện thoại, vì tất cả chúng đều được liên kết với cùng một địa chỉ IP. Điều này có thể mở rộng sang các hoạt động mang tính thao túng, bao gồm nhắm mục tiêu chính trị hoặc phân loại theo chủng tộc.

3.2 Tội Phạm Mạng (Động cơ Xấu)

• Chúng là ai: Các tin tặc cá nhân, các nhóm tội phạm mạng có tổ chức.
• Chúng muốn gì: Quyền truy cập vào thiết bị, mạng, thông tin cá nhân và tài nguyên của bạn.
• Tại sao chúng muốn:
  • Lợi ích tài chính: Đánh cắp thông tin đăng nhập cho các tài khoản ngân hàng hoặc mạng xã hội được nhập qua TV, hoặc sử dụng mã độc tống tiền (ransomware).
  • Trộm cắp danh tính: Sử dụng dữ liệu cá nhân thu thập được để mạo danh bạn.
  • Chiếm đoạt tài nguyên: Biến TV của bạn thành một phần của botnet để tấn công DDoS hoặc đào tiền ảo.
  • Theo dõi và quấy rối trên mạng: Sử dụng camera và micro để theo dõi, tống tiền hoặc quấy rối nạn nhân. Điều này có thể bao gồm việc thay đổi kênh, hiển thị nội dung không phù hợp hoặc nói chuyện với những người trong phòng.

3.3 Các Cơ Quan Tình Báo (Động cơ Gián điệp)

• Họ là ai: Các cơ quan tình báo chính phủ, chẳng hạn như CIA.
• Họ muốn gì: Quyền truy cập bí mật vào các cuộc trò chuyện và hoạt động riêng tư trong nhà hoặc văn phòng của mục tiêu.
• Tại sao họ muốn: Để thu thập thông tin tình báo nước ngoài và giám sát trong nước. Như đã được chứng minh bởi công cụ “Weeping Angel”, các thiết bị điện tử tiêu dùng cung cấp một “thiết bị nghe lén” hoàn hảo, được cài đặt sẵn, phục vụ cho các hoạt động gián điệp, bỏ qua sự cần thiết phải xâm nhập vật lý. Mục tiêu là tình báo chiến lược, không phải lợi nhuận tài chính trực tiếp.

Chiếc Smart TV hoạt động như một điểm hội tụ nơi các động cơ riêng biệt của các tác nhân thương mại, tội phạm và nhà nước đều cùng nhắm vào một mục tiêu duy nhất. Cùng một lỗ hổng–ví dụ, quyền kiểm soát micro–có thể phục vụ ba mục đích khác nhau, làm cho thiết bị này trở thành một mục tiêu có giá trị đặc biệt đối với một loạt các đối thủ. Một chiếc Smart TV là một thiết bị có micro, camera, bộ xử lý và kết nối Internet, được đặt trong một không gian riêng tư. Đối với tác nhân thương mại (nhà sản xuất), micro là công cụ cho lệnh thoại và là cách để thu thập dữ liệu về sở thích của người dùng để bán quảng cáo. Đối với tác nhân tội phạm (tin tặc), micro là công cụ để nghe lén nhằm tống tiền hoặc thu thập thông tin nhạy cảm như mật khẩu được nói to. Đối với tác nhân nhà nước (cơ quan tình báo), micro là một trạm nghe lén từ xa cho hoạt động gián điệp. Cả ba tác nhân đều muốn kiểm soát cùng một phần cứng. Một lỗ hổng do một bên phát triển có thể bị các bên khác phát hiện và sử dụng. Do đó, người dùng không phải đối mặt với một mối đe dọa duy nhất, mà là một hồ sơ rủi ro đa diện, nơi thiết bị của họ đang bị nhắm mục tiêu đồng thời vì lợi nhuận, tội phạm và gián điệp. Việc bảo vệ thiết bị sẽ giúp chống lại cả ba tác nhân đe dọa cùng một lúc.

Phần 4: Xây Dựng Pháo Đài Kỹ Thuật Số Của Bạn – Hướng Dẫn Toàn Diện Để Bảo Vệ Smart TV

Đây là phần cốt lõi, mang tính thực tiễn và hành động của báo cáo, được cấu trúc như một chiến lược phòng thủ đa lớp.

4.1 Bước 1: Làm Chủ Cài Đặt Thiết Bị (Tuyến Phòng Thủ Đầu Tiên)

Tuyến phòng thủ cơ bản và quan trọng nhất bắt đầu từ chính chiếc TV của bạn. Việc cấu hình đúng các cài đặt có thể giảm thiểu đáng kể bề mặt tấn công.

• Nguyên tắc Đặc quyền Tối thiểu: Nguyên tắc bảo mật cơ bản này có nghĩa là vô hiệu hóa bất kỳ tính năng nào bạn không sử dụng. Nếu bạn không dùng điều khiển bằng giọng nói, hãy tắt micro. Nếu bạn không gọi video, hãy che camera lại. Mỗi tính năng được bật là một cánh cửa tiềm năng cho kẻ tấn công.
• Luôn Cập Nhật Phần Mềm: Đây là thói quen quan trọng nhất. Hãy cài đặt các bản cập nhật firmware và phần mềm ngay khi chúng có sẵn. Các bản cập nhật này chứa các bản vá bảo mật quan trọng để sửa các lỗ hổng mà tin tặc khai thác.
• Vô hiệu hóa Theo dõi và Thu thập Dữ liệu (ACR): Đây là cài đặt quan trọng nhất cần thay đổi để bảo vệ quyền riêng tư. Công nghệ Nhận dạng Nội dung Tự động (ACR) cho phép TV theo dõi mọi thứ bạn xem để xây dựng hồ sơ và bán quảng cáo. Việc tắt tính năng này là bước đầu tiên để ngăn chặn sự giám sát của nhà sản xuất. Bảng dưới đây cung cấp hướng dẫn chi tiết cho các thương hiệu TV phổ biến.
• Quản lý Quyền Ứng dụng: Hãy dành thời gian xem xét các quyền mà mỗi ứng dụng yêu cầu và thu hồi bất kỳ quyền nào không cần thiết cho chức năng chính của nó. Một ứng dụng trò chơi không cần quyền truy cập vào danh bạ hoặc micro của bạn.
• Sử dụng Mật khẩu Mạnh và Duy nhất: Đối với bất kỳ tài khoản nào được sử dụng trên TV (ví dụ: tài khoản Samsung, tài khoản Google, các dịch vụ streaming), hãy sử dụng mật khẩu mạnh, dài và duy nhất cho mỗi dịch vụ.

Việc điều chỉnh cài đặt trên thiết bị là một bước đi thiết yếu, vì nó giúp củng cố trực tiếp “pháo đài” từ bên trong. Thông tin về cách vô hiệu hóa các tính năng theo dõi thường bị phân mảnh trên nhiều bài viết và thay đổi theo từng thương hiệu và năm sản xuất. Bảng hướng dẫn sau đây tổng hợp thông tin này thành một tài liệu tham khảo duy nhất, dễ sử dụng, biến lời khuyên trừu tượng “hãy tắt tính năng theo dõi” thành các bước hành động cụ thể mà người dùng có thể thực hiện ngay lập tức. Điều này làm tăng đáng kể khả năng người dùng sẽ thực sự áp dụng các biện pháp bảo vệ quan trọng này.

Thương hiệu	Hệ điều hành/Dòng máy	Tính năng cần tắt/điều chỉnh	Hướng dẫn từng bước
Samsung	Tizen OS (đời mới)	Dịch vụ Thông tin Xem (ACR), Quảng cáo Dựa trên Sở thích, Dịch vụ Nhận dạng Giọng nói	1. Nhấn nút Home, vào Cài đặt > Tất cả Cài đặt > Chung & Quyền riêng tư. 2. Chọn Lựa chọn về Quyền riêng tư (hoặc Điều khoản & Chính sách). 3. Tắt Dịch vụ Thông tin Xem (Viewing Information Services). 4. Tắt Quảng cáo Dựa trên Sở thích (Interest-Based Advertisements). 5. Trong mục Giọng nói, rút lại sự đồng ý cho các dịch vụ giọng nói.
LG	webOS	Live Plus (ACR), Quảng cáo được Cá nhân hóa, Thông tin Giọng nói	1. Vào Cài đặt > Tất cả Cài đặt > Chung. 2. Chọn Hệ thống > Cài đặt Bổ sung. 3. Tắt Live Plus. 4. Trong Cài đặt Bổ sung, vào Quảng cáo và bật Giới hạn Theo dõi Quảng cáo (Limit AD Tracking). 5. Quay lại Cài đặt Bổ sung, vào Thỏa thuận Người dùng và tắt Thông tin Giọng nói và Quảng cáo được Cá nhân hóa.
Sony	Android TV / Google TV	Samba Interactive TV (ACR), Cá nhân hóa Quảng cáo, Chẩn đoán	1. Vào Cài đặt > Tùy chọn Thiết bị (hoặc Hệ thống). 2. Tắt Samba Interactive TV. 3. Vào Quyền riêng tư > Quảng cáo và chọn Xóa ID quảng cáo. 4. Vào Quyền riêng tư > Sử dụng & Chẩn đoán và tắt tính năng này. 5. Một số TV Sony có công tắc vật lý cho micro tích hợp, hãy tìm và tắt nó.
Vizio	SmartCast	Dữ liệu Xem (ACR), Theo dõi Quảng cáo	1. Nhấn nút Menu trên điều khiển. 2. Vào Quản trị & Quyền riêng tư (hoặc Hệ thống > Đặt lại & Quản trị trên các mẫu cũ hơn). 3. Tắt Dữ liệu Xem (Viewing Data). Trên các mẫu cũ, tính năng này có tên là Smart Interactivity. 4. Trong mục Quảng cáo, bật Giới hạn Theo dõi Quảng cáo.
Roku TV	Roku OS (TCL, Hisense, v.v.)	Trải nghiệm Smart TV (ACR), Giới hạn Theo dõi Quảng cáo	1. Vào Cài đặt > Quyền riêng tư. 2. Chọn Trải nghiệm Smart TV (Smart TV Experience) và bỏ chọn Sử dụng Thông tin từ các đầu vào TV. 3. Quay lại menu Quyền riêng tư, vào Quảng cáo và bật Giới hạn Theo dõi Quảng cáo.
Amazon Fire TV	Fire OS	Thu thập Dữ liệu Sử dụng, Quảng cáo Dựa trên Sở thích	1. Vào Cài đặt > Tùy chọn > Cài đặt Quyền riêng tư. 2. Tắt Dữ liệu Sử dụng Thiết bị. 3. Tắt Thu thập Dữ liệu Sử dụng Ứng dụng. 4. Tắt Quảng cáo Dựa trên Sở thích.
Google TV / Android TV	Android TV	Chẩn đoán, Cá nhân hóa Quảng cáo	1. Vào Cài đặt > Quyền riêng tư. 2. Vào Sử dụng & Chẩn đoán và tắt tính năng này. 3. Vào Quảng cáo và chọn Xóa ID quảng cáo.

4.2 Bước 2: Bảo Mật Mạng Gia Đình (Bức Tường Vành Đai)

Nếu việc bảo vệ TV là tuyến phòng thủ bên trong, thì bảo mật mạng gia đình chính là xây dựng một bức tường thành vững chắc bên ngoài.

• Bảo mật Router của bạn: Router là cửa ngõ vào mạng của bạn. Một router yếu kém sẽ làm cho mọi nỗ lực bảo vệ khác trở nên vô ích. Hãy thực hiện các bước sau:
  • Thay đổi thông tin đăng nhập mặc định: Đổi ngay tên người dùng và mật khẩu quản trị mặc định của router. Thông tin này thường được công bố rộng rãi trên mạng.
  • Đặt tên mạng (SSID) không nhận dạng: Tránh đặt tên mạng chứa thông tin cá nhân như tên, địa chỉ.
  • Sử dụng mã hóa mạnh nhất: Bật chế độ mã hóa WPA3, hoặc ít nhất là WPA2-AES. Tuyệt đối không sử dụng WEP hoặc WPA.
  • Cập nhật firmware cho router: Thường xuyên kiểm tra và cài đặt các bản cập nhật firmware mới nhất từ nhà sản xuất để vá các lỗ hổng bảo mật.
  • Bật tường lửa (firewall): Hầu hết các router đều có tường lửa tích hợp, hãy đảm bảo nó được bật.
  • Tắt các tính năng không an toàn: Vô hiệu hóa WPS (Wi-Fi Protected Setup) và đặc biệt là UPnP (Universal Plug and Play), vì chúng là những vectơ tấn công phổ biến.
• Phân đoạn Mạng – Chiến lược “Cách ly”: Đây là một kỹ thuật nâng cao nhưng cực kỳ hiệu quả. Hãy tạo một mạng Wi-Fi “khách” (Guest Network) hoặc một VLAN (Mạng LAN ảo) riêng biệt và chỉ kết nối các thiết bị loT như Smart TV vào mạng này. Các thiết bị quan trọng hơn như máy tính cá nhân, điện thoại chứa dữ liệu nhạy cảm sẽ kết nối vào mạng chính. Lợi ích của việc này là nếu Smart TV bị hack, kẻ tấn công sẽ bị mắc kẹt trong mạng “khách” bị cô lập đó và không thể truy cập vào các thiết bị quan trọng khác. Điều này giúp ngăn chặn thiệt hại lan rộng.
• Sử dụng Mạng Riêng Ảo (VPN): Một VPN có thể tăng cường đáng kể quyền riêng tư. Bằng cách cài đặt VPN trực tiếp trên router, toàn bộ lưu lượng truy cập từ tất cả các thiết bị trong mạng (bao gồm cả Smart TV) sẽ được mã hóa. Điều này ngăn chặn Nhà cung cấp Dịch vụ Internet (ISP) theo dõi những gì bạn xem và gây khó khăn cho các bên thứ ba trong việc xác định vị trí của bạn thông qua địa chỉ IP.

Việc bảo vệ một chiếc Smart TV không phải là một giải pháp duy nhất mà là việc tạo ra các lớp phòng thủ (chiến lược “phòng thủ theo chiều sâu”). An ninh mạng hoạt động như một bức tường thành bên ngoài. Ngay cả khi chính chiếc TV (thành trì bên trong) bị xâm nhập, một vành đai mạng vững chắc có thể ngăn chặn kẻ tấn công cướp phá phần còn lại của “vương quốc” (các thiết bị và dữ liệu khác của bạn). Cách tiếp cận này dựa trên giả định rằng bất kỳ thiết bị loT nào cũng có thể bị xâm phạm (một cách tiếp cận “không tin cậy”). Do đó, việc chỉ dựa vào cài đặt bảo mật của chính thiết bị là không đủ. Lớp phòng thủ hợp lý tiếp theo là mạng mà thiết bị kết nối. Bằng cách thực hiện bảo mật router mạnh mẽ, bạn gây khó khăn cho kẻ tấn công ngay từ đầu. Bằng cách phân đoạn mạng, bạn tạo ra một rào cản bên trong, giả định rằng TV đã bị xâm nhập và giới hạn những gì nó có thể làm. Cách tiếp cận đa lớp này có nghĩa là để gây ra thiệt hại tối đa, kẻ tấn công phải vượt qua nhiều lớp kiểm soát an ninh độc lập, làm tăng đáng kể độ khó và chi phí của một cuộc tấn công và giảm rủi ro tổng thể cho người dùng.

4.3 Bước 3: Thói Quen Sử Dụng Thông Minh (Người Lính Gác Cổng)

Lớp phòng thủ cuối cùng và có lẽ là quan trọng nhất chính là hành vi của người dùng. Công nghệ dù an toàn đến đâu cũng có thể bị qua mặt nếu người dùng bất cẩn.

• Công tắc Tối thượng: Ngắt kết nối Internet: Cách đơn giản và hiệu quả nhất để loại bỏ mọi mối đe dọa trực tuyến là không kết nối TV với Internet. Hãy sử dụng nó như một màn hình “ngu” cho các thiết bị ngoại vi.
• Sử dụng Thiết bị Streaming Bên ngoài: Một chiến lược được khuyến nghị cao là giữ cho TV ở trạng thái ngoại tuyến và sử dụng một thiết bị streaming bên ngoài (như Apple TV, Roku, Amazon Fire Stick) để có các chức năng thông minh. Lợi ích của phương pháp này là các thiết bị này thường đến từ các công ty có sự tập trung mạnh mẽ hơn vào bảo mật (như Apple), nhận được các bản cập nhật phần mềm thường xuyên và lâu dài hơn, và dễ dàng thay thế nếu chúng trở thành một rủi ro bảo mật. Điều này thực chất là “thuê ngoài” phần “thông minh” cho một thiết bị an toàn và dễ quản lý hơn.
• Bảo mật Vật lý: Các giải pháp công nghệ thấp thường lại có hiệu quả cao. Hãy dán một miếng băng dính đen, không trong suốt lên ống kính camera khi không sử dụng. Đây là một cách đơn giản và chắc chắn để ngăn chặn việc theo dõi bằng hình ảnh, một biện pháp được cả FBI khuyến nghị.
• Tránh Hành vi Rủi ro: Không sử dụng trình duyệt web tích hợp của Smart TV cho các hoạt động nhạy cảm như ngân hàng trực tuyến hoặc mạng xã hội. Các trình duyệt này thường kém an toàn hơn và thiếu các lớp bảo vệ so với các trình duyệt trên máy tính. Hãy cảnh giác với việc nhấp vào các liên kết lạ hoặc tải xuống các tệp tin không rõ nguồn gốc trên TV của bạn.

Người dùng không phải là một nạn nhân thụ động. Thông qua các lựa chọn có ý thức về cách họ sử dụng và cấu hình công nghệ của mình, họ có thể thay đổi cơ bản hồ sơ rủi ro của thiết bị, biến một thiết bị “thông minh” có rủi ro cao thành một thiết bị “ngu” có rủi ro thấp trong khi vẫn giữ được các chức năng mong muốn thông qua các phương tiện an toàn hơn. Các rủi ro chính của một Smart TV xuất phát từ kết nối Internet và phần mềm tích hợp của nó. Người dùng có thể chọn cắt đứt kết nối này, ngay lập tức vô hiệu hóa phần lớn các mối đe dọa.

Mong muốn chính của người dùng không phải là sở hữu một “Smart TV”, mà là xem nội dung streaming trên một màn hình lớn. Chức năng này có thể được thực hiện thông qua một thiết bị bên ngoài kết nối qua cổng HDMI. Bằng cách sử dụng TV như một màn hình đơn giản và một thiết bị ngoại vi cho phần “thông minh”, người dùng chuyển rủi ro sang một thiết bị thường an toàn hơn, được hỗ trợ tốt hơn và dễ dàng cô lập hoặc thay thế hơn. Điều này cho thấy người dùng có quyền tự quyết cuối cùng. Họ có thể chọn chấp nhận gói tích hợp có rủi ro cao từ nhà sản xuất TV, hoặc họ có thể tháo dỡ hệ thống và xây dựng lại nó bằng các thành phần an toàn hơn, chủ động kiểm soát tình hình an ninh mạng của chính mình.

Kết luận: Giành Lại Quyền Kiểm Soát Phòng Khách Của Bạn

Bản báo cáo này đã chỉ ra một thực tế rõ ràng: Smart TV, mặc dù là một trung tâm giải trí tiện lợi, nhưng về bản chất là một máy tính mạnh mẽ với những lỗ hổng bảo mật và rủi ro riêng tư đáng kể. Chúng không chỉ là mục tiêu của tội phạm mạng với động cơ tài chính hay phá hoại, mà còn là công cụ giám sát cho chính các nhà sản xuất vì mục đích thương mại và cho cả các cơ quan tình báo vì mục đích gián điệp. Các sự cố được ghi nhận, từ vụ Vizio bị phạt vì theo dõi người dùng đến việc công cụ “Weeping Angel” của CIA bị tiết lộ, đã chứng minh rằng những rủi ro này không còn là lý thuyết mà là hiện thực.

Tuy nhiên, mục đích của báo cáo này không phải là để gây hoang mang hay khiến người dùng từ bỏ công nghệ. Ngược lại, nó nhằm mục đích trao quyền thông qua kiến thức. Khi hiểu rõ các mối đe dọa, người dùng có thể đưa ra những lựa chọn sáng suốt để quản lý chúng. Các mối nguy hiểm, dù nghiêm trọng, đều có thể kiểm soát được thông qua một chiến lược phòng thủ đa lớp.

Phòng khách nên là một không gian riêng tư và an toàn, không phải là một nguồn dữ liệu cho các tập đoàn hay một điểm xâm nhập cho gián điệp. Bằng cách áp dụng một cách có hệ thống chiến lược phòng thủ được nêu trong báo cáo—bảo mật từ chính thiết bị, củng cố vành đai mạng gia đình, và duy trì các thói quen sử dụng thông minh-người dùng có thể tự tin tận hưởng những lợi ích mà công nghệ hiện đại mang lại. Việc giành lại quyền kiểm soát không gian kỹ thuật số của mình bắt đầu bằng những hành động nhỏ nhưng có ý thức. Hãy biến chiếc TV thông minh của bạn thực sự phục vụ bạn, chứ không phải ngược lại.